Dobór odpowiedniego ścierniwa w procesie piaskowania ma bezpośredni wpływ na jakość obróbki, trwałość efektu oraz bezpieczeństwo materiału. Choć zasada działania pozostaje niezmienna – uderzające z dużą prędkością ziarna usuwają zanieczyszczenia i modyfikują powierzchnię – to każdy typ ścierniwa zachowuje się inaczej w kontakcie z określonym materiałem. W tym wpisie omawiamy najczęściej stosowane ścierniwa w obróbce strumieniowo-ściernej, ich właściwości oraz zastosowania w zależności od rodzaju metalu.
Znaczenie doboru ścierniwa w piaskowaniu metalu
W piaskowaniu metali nie chodzi jedynie o usunięcie rdzy czy farby. Dobrze dobrane ścierniwo pozwala uzyskać odpowiednią chropowatość, co przekłada się na przyczepność warstw lakierniczych – zwłaszcza w lakierowaniu proszkowym. Ścierniwo o zbyt wysokiej twardości może uszkodzić miękką powierzchnię, natomiast zbyt drobne nie poradzi sobie z tlenkami czy resztkami starych powłok. Kluczowe parametry to twardość (wg skali Mohsa), kształt ziarna, gęstość oraz reakcja z materiałem poddanym obróbce. Profesjonalna lakiernia, taka jak Coverline, każdorazowo dobiera materiał ścierny do konkretnego zastosowania – zarówno w przypadku stali, jak i aluminium czy żeliwa.
Przeczytaj też tym Czym jest piaskowanie i jakie ma zastosowanie w obróbce metali i Jakie są rodzaje obróbki strumieniowo-ściernej?
Piasek kwarcowy – tanie i agresywne rozwiązanie
Piasek kwarcowy to jedno z najstarszych i najtańszych ścierniw, wciąż stosowane w prostych pracach oczyszczających. Jest ostry i efektywny, ale jego stosowanie wiąże się z ryzykiem pylenia i zawartości wolnej krzemionki, co ogranicza jego użycie w nowoczesnych systemach. Najlepiej sprawdza się w oczyszczaniu elementów stalowych o niewielkiej wartości lub w pracach niskoprecyzyjnych, gdzie nie zależy nam na wysokiej klasie czystości powierzchni.
Elektrokorund – twardość i precyzja w jednym
Elektrokorund (biały lub brązowy) to tlenek glinu o wysokiej twardości (ok. 9 w skali Mohsa), szeroko stosowany w precyzyjnym piaskowaniu metali, ceramiki i tworzyw. Jest materiałem ostrym, trwałym i chemicznie obojętnym. Doskonale sprawdza się w przygotowaniu powierzchni pod lakierowanie proszkowe, szczególnie tam, gdzie istotna jest równomierna chropowatość i duża przyczepność. W przypadku stali nierdzewnej czy żeliwa elektrokorund zapewnia wysoką skuteczność bez ryzyka reakcji chemicznej z podłożem.
Ścierniwa szklane – satynowe wykończenie bez agresji
Kulki szklane to materiał ścierny stosowany wszędzie tam, gdzie nie chodzi o intensywne oczyszczanie, lecz raczej o wygładzenie powierzchni i uzyskanie satynowego wykończenia. Ich twardość jest znacznie niższa (ok. 6 w skali Mohsa), co sprawia, że są bezpieczne dla aluminium, mosiądzu czy stali nierdzewnej. Ziarna mają kształt kulisty, dzięki czemu nie zostawiają głębokich rys i nie powodują mikrouszkodzeń. Piaskowanie szkłem sprawdza się również w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym – w aplikacjach, gdzie kluczowa jest higieniczna, nieporowata powierzchnia.
Garnet – uniwersalne ścierniwo do zadań specjalnych
Garnet to naturalny minerał o wysokiej twardości i dużej masie właściwej. Występuje w postaci ziaren o ostrych krawędziach i wysokiej skuteczności ściernej. Stanowi doskonały kompromis między agresywnością a bezpieczeństwem powierzchni. Często wykorzystywany w piaskowaniu aluminium, stali ocynkowanej czy delikatnych konstrukcji stalowych, gdzie zależy nam na precyzji i niskim pyleniu. Garnet nadaje się również do wielokrotnego użytku, co obniża koszty obróbki.
Ścierniwa syntetyczne – powtarzalność i kontrola parametrów
Do grupy ścierniw syntetycznych zalicza się m.in. śrut plastikowy, ścierniwa ceramiczne oraz granulaty poliuretanowe. Ich zaletą jest dokładna kontrola frakcji, kształtu i właściwości fizycznych. Wykorzystywane są głównie w aplikacjach, które wymagają precyzji i kontroli – np. piaskowanie w przemyśle lotniczym, elektronice czy przy renowacji delikatnych powierzchni aluminiowych i stopów lekkich. Dzięki niewielkiej twardości nie niszczą obrabianego materiału, co ma znaczenie przy mikropiaskowaniu.
Wybór ścierniwa a materiał obrabiany
W Coverline dobór ścierniwa odbywa się zawsze po analizie rodzaju materiału, jego stanu powierzchni oraz oczekiwanego efektu końcowego. Dla stali konstrukcyjnej najczęściej stosujemy elektrokorund lub garnet, przy aluminium i stali nierdzewnej preferujemy szkło lub granulaty syntetyczne, a w przypadku żeliwa dobrym wyborem pozostaje elektrokorund lub piasek o odpowiednio dobranej frakcji. Często to właśnie ścierniwo decyduje o przyczepności warstwy lakierniczej, dlatego nie ma tu miejsca na przypadkowość.
Sprawdź też co wybrać i kiedy Śrutowanie czy piaskowanie – porównanie zastosowań
Podsumowanie – dobór ścierniwa to nie detal
Choć piaskowanie kojarzy się z pozornie prostą czynnością, to w rzeczywistości skuteczność procesu zależy od wielu parametrów – a jednym z kluczowych jest rodzaj zastosowanego ścierniwa. Źle dobrany materiał ścierny może pogorszyć przyczepność lakieru, uszkodzić powierzchnię lub znacząco zwiększyć koszt całej obróbki. Dlatego w Coverline przykładamy dużą wagę do fazy wstępnej – dobieramy ścierniwo nie tylko do materiału, ale i do oczekiwanego efektu końcowego oraz dalszych etapów technologicznych. To podejście pozwala nam uzyskać przewidywalny rezultat, który spełnia wymagania jakościowe nawet w najbardziej wymagających aplikacjach przemysłowych.
